جانمایی پلاک ثبتی یا جانمایی در حدود اربعه ثبتی با توجه به سوابق زمین ثبتی و ترسیم نقشه، با مقیاس یک دوهزارم است. مراحل جانمایی پلاک ثبتی در زمین یا تعیین کردن موقعیت ثبتی املاک با توجه به جانمایی سند در زمین است. طبق این توضیح جانمایی پلاک ثبتی یا جانمایی املاک بر اساس ثوابق ثبتی کاربرد‌های زیادی دارد، از جمله تعیین محل ثبتی ملک توسط سند. انجام جانمایی ملک با توجه به کروکی ثبتی یا نقشه دقیق روی زمین و نقشه، جانمایی پلاک ثبتی نامید‌ه می شود.
در واقع خاصیت جانمایی تعیین موقعیت دقیق آن بر روی نقشه ها و نقشه هوایی ملک در سال های اخیر، نقشه UTM و 1:2000 است که یکی از وظایف کارشناس در زمینه نقشه برداری و امور ثبتی می باشد.
برخلاف تصور، این کار کاملاً دقیق و حساس است، زیرا باید به درستی تشخیص داد‌ه شود و آدرس آن به درستی مشخص شود و در نهایت جانمایی املاک روی عکس های هوایی و نقشه ها باید با دقت انجام شود تا در آیند‌ه دچار مشکل و تداخلی همسایگان نشود.
برای اینکه بتوانید محل دقیق ملک و سند را در زمین تعیین کرد باید روی نقشه های قدیمی و جدید جانمایی شود. نقشه های قدیمی دو نوع هستند، نوع اول نقشه ثبتی است که در آن پلاک ثبتی و گاهی ابعاد درج شده است و این نوع نقشه که به صورت کروکی است هندسه خاصی ندارد. البته لازم به ذکر است که هر نقشه ثبت شده مورد تایید نیست و جعل در این مورد بسیار رایج است.
نقشه دیگری که نقشه هوایی پلاک ثبتی است با استفاد‌ه از تصاویر قدیمی ترسیم و تهیه شده است و دارای سیستم مختصات و دارای هندسه خاصی است. هر دو برای جانمایی مورد نیاز هستند. پس از جانمایی نقشه های قدیمی، به نقشه های جدید منتقل می شود و وضعیت آن مشخص می شود تا آن را به زمین میخکوب کنند.
در موارد متفاوتی به جانمایی پلاک ثبتی و تعیین محل دقیق ملک نیاز است که در ادامه به توضیح آن می پردازیم. یکی از موارد استفاد‌ه، بحث زمین های از دست رفته است. گاهی افرادی مانند وراث هستند که دارای اموالی هستند که محل دقیق آن مشخص نیست. یکی دیگر از موارد استفاد‌ه زمانی است که بین همسایگان اختلافاتی وجود دارد که شخصی ادعا می کند که همسایه به ملک آنها تجاوز کرد‌ه است، در اینجا کارشناس جانمایی پلاک ثبتی مسئول جانمایی املاک است. موارد بسیار دیگری مانند شناسایی اراضی ملی از ملک و غیره استفاد‌ه می شود.
در چنین مواردی که محل ملک اصلا مشخص نیست، باید جانمایی بر اساس نقشه ثبتی ناحیه صورت دیگر و در نقشه 1:2000 تعیین شود و در نهایت در زمین جانمایی و به اصطلاح چهار میخ شود که یک فرآیند بسیار پیچید‌ه و حساس است.
در این صورت با استفاد‌ه از تفسیر عکس هوایی نزدیک به تاریخ سند و مطالعه حدود اربعه مختصات دقیق ملک، جانمایی تعیین و سپس بر روی زمین اعمال می شود.
یک کارشناس دادگستری در زمینه نقشه برداری و پرونده های ثبتی باید بتواند تمام مدارک را به طور کامل مطالعه کند و بتواند مرزها را از روی اسناد تشخیص دهد.
نقشه ثبتی برای اکثر موارد جانمایی مورد نیاز است در این هنگام نقشه بردار مسئول تکمیل این اسناد است.
با استفاد‌ه از نقشه ثبتی و حدود اربعه ملک در نقشه و عکس قدیمی جانمایی می باشد.
در نهایت مختصات مورد نظر از نرم افزار استخراج و با استفاد‌ه از GPS و سایر تجهیزات جانمایی می شود.
کلاهبرداران را نادید‌ه نگیرید. تجربه نشان می دهد که نمی توان به همه نقشه های ثبتی اعتماد کرد.
نقشه های جعلی ثبتی در برخی مناطق دیده شده است، بنابراین مرجع نقشه ثبتی باید معتبر باشد.
افراد سودجو همواره به دنبال راهی برای پیشبرد منافع خود هستند، به همین دلیل تخلفاتی در املاک و جانمایی پلاک ثبتی مشاهده شده است که از جمله آنها می توان به جعل نقشه های ثبتی مناطق مختلف اشاره کرد. به همین دلیل، برای اجرا یا جانمایی پلاک ثبتی، از صحت سند ثبتی مورد نظر مطمئن شوید و به هیچ سند ثبتی اعتماد نکنید.
بهتر است کلیه کارهای ذکر شده توسط کارشناسان دادگستری و مهندسان نقشه بردار نظام مهندسی انجام شود تا معتبر باشد.
برای توضیح بیشتر باید گفت فقط کارشناسانی که صلاحیت اظهار نظر در پرونده های اموال ثبتی و جانمایی پلاک ثبتی را داشته باشند قادر به تشخیص هستند و فقط نظر آنها دارای محکمیت قضایی است.
بکارگیری افراد بی تجربه و فاقد صلاحیت برای امور مذکور از قبیل جانمایی ملک بر روی پلاک ثبتی و نقشه هوایی، تفسیر عکس های هوایی، تهیه نقشه های هوایی و غیره در نهایت می تواند منجر به مشکلاتی شود که در آنها صاحب ملک آسیب اصلی را خواهد دید.