نقشه‌بردار یا مهندس نقشه‌بردار در تهران کسی است که برای پروژه‌های عمرانی مختلف مانند پروژه‌های راه و ساختمان، راهسازی، ساخت پل، ساخت سد و... محل ساخت و ساز را بررسی کرده و اطلاعات مورد نیاز را برای پروژه جمع آوری و دسته بندی می کند. همچنین نقشه برداران پستی و بلندی های زمین و دیگر ویژگی های آن را اندازه گیری میکنند و آنها را نقشه برداری کرده تا گزارش و نتیجه را به کارفرما تحویل دهند. مهندسان نقشه بردار در تهران معمولا در رشته کاردانی نقشه برداری یا کارشناسی مهندسی عمران تحصیل کرده اند.
معمولا به تصویر عمودی از سطح زمین روی سطح صاف نقشه گفته و عملیات نقشه برداری یعنی انتقال ویژگی جغرافیایی زمین و اطلاعات مربوطه به کاغذ یا رایانه و تهیه نقشه و طرح کاملی از زمین. نقشه ها دارای انواع مختلفی هستند و مهندسین نقشه بردار در تهران با توجه به نوع و هدف پروژه ی خود یکی را انتخاب میکنند.
در دوره قاجار، با تلاش عباس میرزا، پسر و وارث فتحعلی شاه، افرادی برای فراگیری دانش جدید به اروپا اعزام شدند. در زمان میرزا تقی خان امیرکبیر، صدراعظم معروف عصر قاجار، مدرسه دارالفنون برای گسترش و بهره‌گیری از علوم و فنون جدید تأسیس شد. این مدرسه تازه تاسیس توسط اساتید اتریشی و همراهی ایرانیانی که در اروپا تحصیل کرده بودند تدریس می شد. یکی از موضوعاتی که در دارالفنون تدریس می شد، نقشه برداری بود. دانش آموزان نقشه برداری دارالفنون در حین تحصیل نقشه هایی از روستاهای اطراف تهران تهیه کردند و برخی از آنها بعدها در دارالفنون به تدریس پرداختند.
دانش آموختگانی همچون مرحوم عبدالرزاق باقری در راه اندازی رشته نقشه برداری و نقشه برداری به ویژه در تعیین مرزهای کشور خدمات شایانی انجام داده اند. از آنجایی که نقشه برداری پیش نیاز اقدامات عمرانی، دفاعی و توسعه ای تلقی می شود، در نتیجه آشنایی با استفاده از نقشه برداری، به تدریج واحدهایی در تشکیلات نظامی، وزارتخانه ها و مؤسساتی ایجاد شد که برای رفع نیازهای این مورد نیاز به خدمات نقشه برداری و نقشه برداری داشتند. این واحدها نقشه های پراکندگی را با استفاده از روش پیمایش میدانی تهیه کردند. با تأسیس دانشگاه تهران، برخی از دانشکده ها مانند دانشکده فنی، دانشکده کشاورزی، دانشکده علوم و دروس نقشه برداری جزو رشته های آنها قرار گرفت.
یک مهندس نقشه بردار معمولاً در رشته مهندسی عمران یا رشته های مرتبط تحصیل کرده و دارای مهارت های مهندسی، ریاضی و حل مسئله عالی است. علاوه بر این، نقشه برداران باید روحیه تیمی بسیار خوبی داشته باشند. زیرا آنها باید بتوانند با طیف وسیعی از مهندسان یا معماران کار کنند. علاوه بر این، برای موفقیت در این شغل، مهارت ها و دانش تخصصی نرم افزار CAD، سیستم های GPS و GIS مورد نیاز است.
نقشه بردار باید بتواند مشکلات موجود در نقشه ها و داده های به دست آمده از آنها را شناسایی و تصحیح کند. او همچنین باید بتواند پیشنهادات و راه حل های مختلفی ارائه دهد و یکی را با دیگری مقایسه کند و مشکلات احتمالی آنها را حل کند.
از آنجایی که یک مهندس نقشه بردار باید نقشه های مختلفی را تهیه کند و با توجه به نقشه، داده های دقیقی را از آنها استخراج کند، نیاز به دقت بسیار بالا و توجه به جزئیات دارد. همچنین توجه و دقت بالا برای اندازه گیری زمین با دستگاه های مختلف بسیار ضروری است.
یک مهندس نقشه بردار نیاز به همکاری با مهندسان یا معماران دیگر دارد و برای این کار به مهارت های ارتباطی قوی نیاز دارد. در واقع نقشه کش ها باید بتوانند اصطلاحات نقشه کشی را برای افرادی که در این رشته تحصیل نکرده اند توضیح دهند و با آنها ارتباط موثر برقرار کنند.
سایر مهارت های مورد نیاز برای یک مهندس نقشه برداری عبارتند از:
توپوگرافی به معنای بررسی ویژگی های طبیعی یک زمین مانند تپه ها، کوه ها یا دره ها و ویژگی های مصنوعی آن مانند جاده ها، تونل ها و غیره است. در واقع نقشه توپوگرافی شامل پستی و بلندی های زمین است که برای فعالیت های معدنی، تونل ها و پروژه های راه سازی مورد استفاده قرار می گیرد.
از نقشه برداری شهری برای تحقق پروژه های عمرانی شهرها استفاده می شود. طرح هادی شهر یعنی برنامه ریزی 10 ساله پروژه های عمرانی برای گسترش فضای فیزیکی یک شهر که معمولاً برای شهرهای زیر 50 هزار نفر جمعیت است.
همانطور که از نام آن پیداست، این نوع نقشه برداری برای تعیین عمق دریاها و اقیانوس ها و برای تعیین مسیرهای تجاری کشتی ها، نفتکش ها و سایر تجهیزات دریایی استفاده می شود. علاوه بر این، از این نوع نقشه برداری برای ساخت سدهای آبی نیز استفاده می شود.
این نوع نقشه برداری برای نقشه برداری از زمین های نظامی و تعیین نقاط استراتژیک مهم روی زمین استفاده می شود. همچنین از نقشه برداری نظامی برای تعیین مقر نیروهای رزمی و مکان آنها استفاده می شود.
در این نوع نقشه برداری با استفاده از عکس های هوایی نقشه های مختلفی از زمین تهیه می شود که در نهایت می تواند به نقشه توپوگرافی تبدیل شود.
نقشه برداری مسیر برای هر پروژه راه سازی ارتباطی مانند جاده های خاکی یا آسفالته، راه آهن و غیره استفاده می شود. در این نوع نقشه برداری مهندسین در پروژه ساخت مسیرهای حمل و نقل و ارتباطی مختلف از ابتدای نقشه برداری تا عملیات راهسازی مشارکت دارند.
از نقشه برداری باستان شناسی برای تهیه نقشه های مکان های تاریخی و باستانی استفاده می شود که در احیا و مرمت آثار باستانی کاربرد دارد.
از این نوع نقشه برداری برای پروژه های ساختمانی و تعیین حدود و مرزهای املاک و اراضی شهرداری استفاده می شود.